یلدای آذری یا خَشیل

شب یلدا، در شهرهای آذربایجان و بین مردم ترک، شب طولانی و شادیه که از غروب آفتاب مراسم مختلفی برای این شب اجرا می شه. البته تدارکات مربوط به شکم و خوراکی محور همه برنامه هاست. خشیل یکی از غذاهاییه که کنار غذاهای دیگه تو سفره شب یلدا چیده می شه. این یکی از غذاهای زمستونی مردم آذربایجانه که به خاطر کالری بالایی که داره مقاومت بدن رو هم در مقابل هوای سرد این مناطق بالا می بره. هرچند همه فامیل تو این شب بلند دور هم جمع می شن و مقدار زیادی غذا باید پخته بشه، اما دستور غذا رو برای ۴ نفر می نویسیم که بتونید به نسبت جمعیت کم و زیادش کنید. یک پیمانه بلغور گندم، ۶ قاشق غذاخوری آرد گندم، یک لیتر آب سرد، شیر و عسل و کره به مقدار دلخواه کنار بذارید. بلغور رو چند ساعت قبل از شروع بدو بدو برای تدارک شب یلدا با آب سرد خیس کنید. بذارید با حرارت ملایم بپزه و بعد که خوب پخت و آبش رو کشید، بذاریدش کنار. حالا آرد رو برای چند دقیقه روی حرارت ملایم تفت بدید تا بوی خامش از بین بره و بعد آب و بلغور رو بهش اضافه کنید. هم بزنید تا حسابی غلیظ بشه.

وقتی این دسر ساده حسابی غلیظ شد، برای سرو اونو تو ظرف گودی بریزید و شیر و عسل گرم رو وسطش خالی کنید. بعضی ها کره آب شده هم روی این غذا می ریزن و شما هم می تونید امتحانش کنید. چاشنی این غذا شیره انگوره و به غیر از شب یلدا معمولا به عنوان صبحونه تو روزای سرد نارپلو، شام چله ی قزوین

اگه تو بچگی و بازی “اسم و فامیل” اسم انارپلو رو می نوشتیم، حتما داد همبازی هامون درمیومد که انارپلو غذا نیست. اما واقعا این اسم یه غذای مخصوص شب چله تو شهر قزوینه. تا وقتی این غذا رو نخورید، نمی تونید حدس بزنید ترکیب انار و برنج با کشمش و خلال پسته چه طعم عجیب و جالبیه. چطوره واسه چله امسال یه قابلمه از این غذای خوش رنگ درست کنیم و یه طعم جدید رو تجربه کنیم؟

فکر نمی کنم پختن این غذا بیشتر از یک ساعت زمان بخواد. ۴ پیمونه برنج رو پاک کنید و بشورید، یک و نیم کیلو انار دون شده هم و نصف لیوان خلال پسته هم می خواهیم. اندازه یک لیوان گشنیز تازه خرد شده، یک قاشق پودر تخم گشنیز، نصف لیوان کشمش پلویی و کمی زعفرون آب کرده هم لازم داریم. برنج رو به روش معمول
آبکش کنید. همه مواد بالا با یک درجه حرارت پخته می شن. اگرچه دون کردن و خرد کردن این مواد وقت برده، اما همه رو با هم سرخ می کنیم و این طوری تو مصرف زمان صرفه جویی می کنیم.

حالا ته قابلمه روغن بریزید و ته دیگ سیب زمینی یا نان بذارید و یک لایه برنج و یک لایه از مایه خوشمزه و خوش رنگ تون رو بریزید تا قابلمه پر شه و بذارید مثل همه مخلوط پلوهایی که تا حالا درست کردید، دم بکشه. حالا اگه تو برنامه بازی های شب یلدا اسم و فامیل رو هم دارید، انارپلو رو برای اسم غذا با حرف الف بنویسید و مطمئن باشید داد کسی به هوا نمی ره.

خرما از زاهدان، خاگینه در زنجان

خاگینه خرما یکی از غذاهای سنتی شهر زنجان برای شب یلداست. این غذای شیرین و خوشمزه جزو غذاهاییه که زنجانی ها سالی یکبار و فقط برای این شب درست می کنن. غذای پر انرژی و مقویه که اگه زنجانی ها دلیل قانع کننده ای برای پخت اون فقط برای یکبار در سال نداشته باشن، می شه همیشه یا اقلا تو ماه های سرد سال درست ش کرد.

طرز تهیه این غذا راحته و فقط کمی حوصله می خواد چون مرحله به مرحله مواد رو سرخ می کنن و روی هم می چینن. اولین قدم سرخ کردن مقدار زیادی پیاز خلال شده است. هر چقدر مقدار پیازتون زیاد باشه، بهتره. پس اگه امشب مهمون دارید حدود یک کیلو پیاز رو باید به ظرافت خرد و تا مرحله طلایی شدن سرخ کنید. بعد از اینکه پیازها طلایی شد، کمی زردچوبه، فلفل سیاه و دارچین و نمک بهش بزنید و کناربذارید. تو همون تابه نیم کیلو خرما زاهدی خشک رو که هسته گرفتید سرخ کنید. خرما نیاز زیادی به پختن نداره و یه تفت چند دقیقه ای براش کافیه. اینم تو یه ظرف دیگه کنار بذارید. حالا نوبت نیم کیلو کشمش پلویی، و مقداری خلال پسته و بادومه که باید به سرعت تفت بدید و کنار بذاریدش.

حالا به ترتیب پیاز، خرما، مخلوط کشمش و آجیل رو توی ظرف شیشه ای بچینید و روی ظرف دو تا تخم مرغ بشکنید، و کمی ادویه و نمک و زعفرون روی تخم مرغ بپاشید و در ظرف رو بذارید. ده دقیقه بعد خاگینه خرما آماده است

یلدا با حافظ و کلم پلوی شیرازی

حافظ خوانی یکی از سنت های شب چله است. به نظرتون همشهری های خواجه تو شب یلدا چه غذایی درست می کنن! یه غذای خوشمزه به اسم کلم پلو. شاید امسال شما هم امسال به سنت های قومی خودتون تغییری دادید و خواستید این غذا رو هم به سفره یلدا اضافه کنید. ین غذا با کوفته قلقلی درست می شه ولی می تونید از گوشت قیمه هم اضافه کنید. نیم کیلو گوشت چرخ کرده رو با ادویه، نمک، یک پیاز رنده شده و دو قاشق آرد نخودچی ورز بدید و کوفته های ریز درست کنید و توی روغن سرخ کنید. حالا یه دونه کلم برگ بزرگ سفید رو رشته رشته خرد کنید و یه تفت مختصری بهش بدید تا کمی نرم بشه. یک پیاز وسه قاشق رب گوجه بهش اضافه کنید. اندازه یک لیوان آب گوشت روی این مواد بریزید و بذارید چند دقیقه بپزه و بعد کوفته های سرخ شده رو توش بریزید. یک ربع پخت تا کشیدن آب این مایه زمان مناسبیه. نمک و فلفل و پودر دارچین و زعفران دم کرده رو قبل از کشیده شدن آب مایه توش بریزید.

تو مدتی که مایه غذا می پزه، برنج رو آبکش کنید و برنج ها رو کمی زودتر از موقعی که برنج سفید می پزید آبکش کنید و لایه لایه از مایه گوشت و برنج توی قابلمه بچینید. برای اینکه غذاتون خوب دم بکشه یک قاشق روغن داغ و نصف لیوان آب داغ روش بریزید و دم کنی بذارید و روی حرارت ملایم برنج رو دم کنید. ۴۵ دقیقه بعد شما با هزاران شیرازی دیگه یک غذای خوشمزه سر میز شام یلدا دارید.

مازندران و یلدا و خورش ناردون

نمی تونه اسمش رو سریع به یاد بیاره، به اسم خورش ناردون هم معروف شده. این غذا با مرغ یا با گوشت پرنده های بومی مثل اردک و مرغابی درست می شه. اگه می خواهید این غذا رو شب یلدا درست کنید به این مواد نیاز دارید: یه مرغ چاق و چله، یه پیاز درشت، سه تا انار ترش دون شده، ادویه (فلفل، زردچوبه، دارچین) و نمک و اگه دوست داشته باشید مقداری بادمجون سرخ شده برای کنار غذا.مرغ رو با کمی ادویه، پیاز و یه حبه سیر بپزید. تو این مدت پیاز رو ریز و سرخ کنید و وقتی پیاز
طلایی شد دونه های انار رو بریزید توش و تفت بدید، اگه انارتون به اندازه کافی سرخ نبود، می تونید یک قاشق رب انار یا رب گوجه فرنگی بهش اضافه کنید.حالا مرغ
پخته شده رو توی فر بذارید یا سرخ کنید. بذارید مایه انار تون آروم بپزه و غلیظ بشه. برای اینکه رنگ خورش تغییر نکنه روی تابه در نذارید. غلظت آب خورش باید مثل فسنجون بشه.وقتی خورش جا افتاد اونو کف ظرف بریزید و مرغ رو روش بذارید. اگه دوست داشته باشید، می تونید بادمجون های سرخ شده رو هم کنارش بچینید.

گرد آوری مطالب : iranbanou.com